Ex partner schadeplichtig wegens niet aanmelden partner bij pensioenregeling

Het gerechtshof in Den Bosch (zie link) heeft onlangs een man veroordeeld tot vergoeding van de schade die zijn ex partner heeft geleden doordat deze man zijn (inmiddels ex) partner niet als zijn partner heeft aangemeld bij zijn pensioenfonds c.q. de pensioenverzekeraar, terwijl partijen in hun notariële samenlevingsovereenkomst elkaar over en weer als pensioengerechtigde hadden aangewezen om in aanmerking te komen voor partnerpensioen en zich ten opzichte van elkaar verplicht hadden om te zullen voldoen aan alle door het pensioenreglement gestelde eisen om de ander in aanmerking te laten komen voor een partnerpensioen

Wat is partnerpensioen

Partnerpensioen is de uitkering die uw partner krijgt indien u overlijdt. Indien u en uw partner inmiddels gescheiden zijn, kan uw (ex) partner alsnog het partnerpensioen krijgen dat tot het einde van de relatie is opgebouwd (in dat geval bijzonder partnerpensioen genoemd), mits het partnerpensioen niet op risicobasis is opgebouwd. Indien het partnerpensioen namelijk op risicobasis is opgebouwd, stopt de verzekering indien de relatie eindigt en het risico (namelijk het overlijden van de partner) zich dus niet tijdens de looptijd van de verzekering heeft voorgedaan. In dat geval is er geen waarde opgebouwd. Indien het partnerpensioen op opbouwbasis is verzekerd, ontvangt de ex partner na het overlijden van de gewezen partner bijzonder partnerpensioen, althans indien aan de voorwaarden van het pensioenreglement is voldaan.

Wanneer heb je recht op het partnerpensioen

Indien u bent getrouwd of een geregistreerd partnerschap heeft, dan heeft u automatisch recht op elkaars pensioenopbouw bij scheiding en overlijden (tenzij u daarover andere afspraken maakt). Samenwoners dienen hun partner (desgewenst) echter aan te melden in hun pensioenregeling en vaak staan in het pensioenreglement nog aanvullende voorwaarden vermeld, zoals bijvoorbeeld het laten opstellen van een notariële samenlevingsovereenkomst, waarin de partners elkaar over en weer als pensioengerechtigde aanwijzen. De enkele aanwijzing in het samenlevingscontract is echter niet voldoende. Degene die het pensioen opbouwt, moet zijn of haar partner ook daadwerkelijk aanmelden bij het pensioenfonds of de pensioenverzekeraar. En daar was het dus in bovenvermelde zaak verkeerd gegaan. De ene partner (partner 1) had keurig zijn partner aangemeld bij zijn pensioenregeling, maar de andere partner (partner 2) had dat nagelaten. Gevolg daarvan is dat als partner 2 komt te overlijden, partner 1 – in strijd met de tussen partijen gemaakte afspraken – niet gerechtigd is tot enig partnerpensioen, terwijl partner 2 wel partnerpensioen zal ontvangen indien partner 1 komt te overlijden.

De situatie omtrent het partnerpensioen in deze casus

Toen de relatie ruim acht jaar na het sluiten van de samenlevingsovereenkomst werd beëindigd, stelde partner 1 zich op het standpunt dat er sprake is van een toerekenbare tekortkoming in de nakoming van de gemaakte afspraken, maar dat deze tekortkoming niet meer door partner 2 kan worden hersteld. Het met terugwerkende kracht als partner aanmelden bij het pensioenfonds of de pensioenverzekeraar is immers niet mogelijk. Partner 1 vorderde daarom primair dat door partner 2 alsnog afstand zou worden gedaan van alle voor hem door partner 1 opgebouwde rechten op partnerpensioen. Het voor partner 2 opgebouwde partnerpensioen zou dan namelijk weer aanwassen bij het ouderdomspensioen van partner 1. Subsidiair – voor het geval het gerechtshof de primaire vordering van partner 1 zou afwijzen – vorderde partner 1 schadevergoeding van partner 2.

De uitspraak van het gerechtshof

Het gerechtshof wees de primaire vordering van partner 1 af, omdat partner 1 geen partiële ontbinding van de samenlevingsovereenkomst had gevorderd. Zonder gedeeltelijke ontbinding van de samenlevingsovereenkomst bleef het recht van partner 2 op het tijdens relatie door partner 1 opgebouwde partnerpensioen immers in stand, waardoor het gerechtshof de primaire vordering van partner 1 niet toe kon wijzen.

De subsidiaire vordering (tot schadevergoeding) werd wel toegewezen. Het gerechtshof oordeelde dat partner 2 toerekenbaar tekort is geschoten in de nakoming van zijn verplichting (namelijk het daadwerkelijk aanmelden van partner 1 bij het pensioenfonds/de pensioenverzekeraar van partner 2), waardoor partner 1 schade heeft geleden. Hoe hoog de schade is die door partner 2 dient te worden vergoed, zal in een aparte procedure worden vastgesteld. 

Dus regel uw zaken!

Uit bovenstaande uitspraak volgt maar weer eens dat het voor samenwoners erg belangrijk is om hun zaken goed te regelen. Zaken die voor gehuwden of geregistreerde partners automatisch geregeld zijn in de wet, gelden meestal niet voor samenwoners, waardoor zij zelf in actie moeten komen. Vaak wordt dat nagelaten, met alle gevolgen van dien. En indien er wel een samenlevingsovereenkomst is opgesteld, kom de daarin opgenomen verplichtingen dan ook daadwerkelijk na. Leg de samenlevingsovereenkomst niet achteloos in een laatje met het idee dat nu alles geregeld is (zoals partner 2 in bovenstaande zaak vermoedelijk gedacht heeft), maar lees de overeenkomst met enige regelmaat door en controleer of u de gemaakte afspraken naleeft en of de overeenkomst nog voldoet aan uw wensen en leefsituatie.

Door Imke Vorbach