Een terugblik op het eerste jaar WHOA

Per 1 januari 2021 is in Nederland de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA) in werking getreden. In een eerder bericht schreven wij dat deze wet de mogelijkheid biedt, onder voorwaarden, de schuldenlast van een onderneming door middel van een onderhands akkoord te herstructureren om zo een faillissement te voorkomen. 

Enorme toevlucht blijft vooralsnog uit

Inmiddels is de wet een jaar in werking. Hoewel werd verwacht dat de WHOA een enorm hoge vlucht zou nemen, is het aantal (succesvolle) gevallen in het eerste jaar relatief beperkt gebleven. Uiteraard is het aannemelijk dat dit mede te maken heeft met het coronavirus en het feit dat ook het aantal faillissementen in vergelijking met andere jaren ontzettend laag is. Interessant is hoe zich dit in de komende tijd gaat ontwikkelen. Bij die ontwikkeling speelt echter het volgende mee.

De WHOA is niet van toepassing op de rechten van werknemers, de arbeidsovereenkomsten. Onduidelijk is echter of onder deze uitsluiting ook de (bedrijfstak)pensioenpremies moeten worden verstaan. Stichting Pensioenfonds Horeca & Catering meende dat de premies ook onder de uitsluiting vielen en verweerde zich tegen een verzoek tot homologatie van een schuldenregeling waarbij slechts een deel van de achterstallige premies aan haar zouden worden betaald. De wet biedt daarin geen duidelijkheid. Om die reden heeft de rechtbank Amsterdam deze vraag voorgelegd aan de Hoge Raad.

Tandloze tijger?

Naar aanleiding van deze prejudiciële vraag heeft advocaat-generaal (AG) De Bock op 6 december 2021 een advies uitgebracht aan de Hoge Raad. In zijn advies komt de AG tot de conclusie dat een pensioenverplichting ook een recht is van een werknemer en deze niet met de WHOA kan worden geherstructureerd. Vaak zijn pensioenvoorzieningen een van de grote kostenposten voor ondernemingen. Juist die grotere kostenposten willen ondernemingen met de WHOA herstructureren.

Mocht de Hoge Raad het advies van de AG volgen en oordelen dat pensioenverplichtingen niet met de WHOA geherstructureerd kunnen worden, is het de vraag of ondernemingen een faillissement nog wel met behulp van de WHOA kunnen afwenden. Het risico bestaat dat de WHOA voor veel ondernemingen een tandloze tijger wordt indien ook deze grote kostenpost niet onder het toepassingsbereik van de WHOA valt.

Bram Haanen