Tekeningen - en Modellenrecht

Het uiterlijk van een gebruiksvoorwerp kan beschermd worden door het te registeren als een tekeningen- of modellenrecht. Het kan bij tekeningen en modellen gaan om de vorm, het materiaal, de kleuren, de versieringen of een combinatie van deze elementen. Een model kan verder twee- of driedimensionaal zijn. In het eerste geval spreken van een tekening en in het tweede geval van een model. Voorbeelden van driedimensionale modellen zijn meubels, glazen of mobiele telefoons. Belangrijk om te weten is verder dat het bij modellenrechten uitsluitend gaat om het uiterlijk van het gebruiksvoorwerp. De technische werking is uitgezonderd van de bescherming van het modellenrechten, omdat deze onder het exclusief bereik van het octrooirecht valt. 

Om voor bescherming als modellenrecht in aanmerking te komen, moet het model nieuw zijn, een eigen karakter hebben en dus niet bepaald worden door de techniek. Tekeningen en modellen worden in Nederland geregistreerd bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom in Den Haag. Daarnaast kunnen modellen ook op Europees niveau worden geregistreerd bij het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO). 

De houder van een tekeningen- of modellenrecht, heeft het recht om anderen te verhinderen om een identiek of soortgelijk model commercieel te exploiteren. De beschermingsduur van een tekeningen- of modellenrecht is 5 jaar. Dat recht kan maximaal 4 keer verlengd worden met telkens perioden van 5 jaar. Dit betekent dat een tekeningen- of modellenrecht een maximale beschermingsduur heeft van 25 jaar.

Overigens kan er ook een samenloop zijn van intellectueel eigendomsrechten. Zo kan er op het ontwerp van een gebruiksvoorwerp tegelijkertijd ook een auteursrecht rusten. De houder van het modellen- en auteursrecht komt dan bescherming toe op basis van beide rechtsgebieden binnen het intellectuele eigendom.