Handelsrecht en Domeinnamen

De handelsnaam is de naam waaronder u met uw onderneming deelneemt aan het economisch verkeer. De handelsnaam is in de praktijk vrijwel altijd gelijk aan de statutaire naam of de naam waaronder uw onderneming is geregistreerd in het handelsregister van de Kamer van Koophandel, maar kan daarvan ook afwijken. Het is bijvoorbeeld goed mogelijk dat u verschillende (aanvullende) handelsnamen gebruikt voor verschillende onderdelen of bedrijfsactiviteiten van uw onderneming. Een handelsnaamrecht hoeft verder niet geregistreerd te worden en bestaat zolang de handelsnaam feitelijk wordt gebruikt. Als de handelsnaam niet meer wordt gebruikt, vervalt het handelsnaamrecht. 

Verder komt het vaak voor dat de domeinnaam van de website als (zelfstandige) handelsnaam wordt gebruikt. In dat geval kan ook de domeinnaam bescherming genieten op basis van het handelsnaamrecht. Een domeinnaam heeft op zichzelf echter géén bescherming als handelsnaamrecht of als een ander recht van intellectueel eigendom, zoals een merkrecht. Er bestaat dus niet zoiets als een ‘domeinnaamrecht’. Het is daarom belangrijk om in het achterhoofd te houden dat in domeinnaamgeschillen vaak sprake is van een onderliggend conflict op het gebied van het handelsnaam- en merkenrecht. Dit betekent dat een domeinnaam, net als iedere andere handelsnaam, moet voldoen aan de vereisten van de handelsnaamwet (of merkenwetgeving) om voor bescherming in aanmerking te komen. 

De vereisten om voor handelsnaambescherming in aanmerking te komen zijn de volgende. De handelsnaam moet (aantoonbaar) gebruikt worden als handelsnaam (en bijvoorbeeld niet slechts als onderscheidingsteken van een product of dienst of zuiver als domeinnaam). Het handelsnaamgebruik kan bijvoorbeeld blijken uit briefpapier, offertes, overeenkomsten, facturen, visitekaartjes en e-mailcorrespondentie. Het gaat erom dat derden – waaronder klanten, leveranciers en prospects – uw onderneming kennen onder het feitelijk gebruik van uw handelsnaam. Overigens is het een misvatting dat een handelsnaam per se ingeschreven moet zijn in het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Dat is niet zo, het gaat zoals gezegd om feitelijk gebruik. Om bewijstechnische redenen is het natuurlijk wél handig om een handelsnaam als zodanig te hebben ingeschreven in het handelsregister.  

Daarnaast mag de handelsnaam niet misleidend zijn en mag deze geen verwarring (kunnen) veroorzaken met (oudere) handelsnamen of merkrechten van derden. Voor wat betreft het handelsnaamrecht moet daarbij gelet worden op alle omstandigheden van het geval, waaronder de aard én locatie van de werkzaamheden van uw onderneming en die van een ander. Als er gelet op die omstandigheden verwarring te duchten is, zoals de wet het noemt, is het een onderneming niet toegestaan om dezelfde of een overeenstemmende, oudere handelsnaam van een ander te gebruiken. Het kan bij het verwarringsvereiste gaan om een gevaar voor directe verwarring, maar ook om indirecte verwarring. Dit laatste is het geval als een potentiële klant weliswaar ziet dat er een verschil is tussen de beide ondernemingen met dezelfde of gelijkende handelsnaam, maar desalniettemin veronderstelt dat er een bepaalde (economische) band is tussen deze ondernemingen. 

Naarmate de ondernemingen verder van elkaar vandaan zijn gevestigd en meer van elkaar verschillen in bedrijfsactiviteiten, zal de kans op gevaar voor verwarring afnemen, zelfs als de handelsnamen gelijk zijn of sterk op elkaar lijken. Vanzelfsprekend zal daarbij ook gekeken moeten worden naar het verzorgingsgebied van een onderneming. Als een onderneming zich alleen richt op lokale klandizie zal de handelsnaambescherming alleen in dat gebied ingeroepen kunnen worden en niet – bij wijze van voorbeeld – aan de andere kant van het land. Dit kan weer anders liggen als een onderneming zich richt op heel Nederland, al dan niet via een website met webshop.

Overigens is het een veelvoorkomende misvatting dat een eigennaam, zoals een achternaam, altijd gebruikt zou mogen worden als handelsnaam, zelfs als de plaatselijke concurrent dezelfde achternaam als handelsnaam zou gebruiken. Dit is echter niet waar. Zodra een onderneming een ouder handelsnaamrecht heeft, ongeacht of die handelsnaam bestaat uit een eigennaam of niet, kan de onderneming met het oudste recht zich verzetten tegen het jonger gebruik van dezelfde handelsnaam door een ander, mits door dat gebruik verwarring is te duchten.