Managementovereenkomst

De managementovereenkomst is niet gedefinieerd in de wet en wordt daarom in de praktijk gezien als een van de vele verschijningsvormen van de overeenkomst van opdracht. De overeenkomst van opdracht kent wel een wettelijke definitie. 

De overeenkomst van opdracht is de overeenkomst waarbij de ene partij, de opdrachtnemer, zich tegenover de andere partij, de opdrachtgever, verbindt anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst werkzaamheden te verrichten die uit iets anders bestaan dan het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard, het bewaren van zaken, het uitgeven van werken of het vervoeren of doen vervoeren van personen of zaken. Dit betreft een ruime definitie waartoe ‘dienstverlening’ in brede zin behoort, waaronder bijvoorbeeld ZZP’ers, consultancy en adviesdiensten en dus ook dienstverlening op het gebied van management, al dan niet op project- of interim-basis of voor een meer structurele duur. 

De overeenkomst van opdracht verschilt in twee opzichten fundamenteel van de arbeidsovereenkomst: 

1. De gezagsverhouding: Bij een arbeidsovereenkomst heeft de werkgever een instructiebevoegdheid en moet de werknemer deze instructies in regel ook opvolgen. In die zin is er sprake van ondergeschiktheid. De opdrachtnemer heeft daarentegen meer vrijheid om het werk naar eigen inzicht invulling te geven en zal vaak alleen op de resultaten worden afgerekend;
2. Persoonlijke arbeid: Een werknemer heeft zich ertoe verplicht om de bedongen werkzaamheden persoonlijk te verrichten en mag zich niet laten vervangen door een derde. De opdrachtnemer mag zich daarentegen in principe gewoon laten vervangen tijdens de uitvoering van een (management)opdracht, hoewel dit in de praktijk niet vaak voorkomt.

De meest voorkomende managementstructuren zien we tussen een werkmaatschappij en haar directeur-grootaandeelhouder (DGA), statutair bestuurder, manager of partner, al dan niet via een holdingmaatschappij. In dat laatste geval komt er dus een managementovereenkomst tot stand in de relatie tussen de werkmaatschappij en de holdingmaatschappij van de bestuurder/manager/partner. De bestuurder is dan in dienst bij zijn eigen holdingmaatschappij. 

Aan deze structuur kleven zowel voor- als nadelen. Het grote voordeel laat zich eenvoudig raden. De vergoeding die een opdrachtnemer in een managementrelatie ontvangt, ligt meestal hoger dan het loon dat die persoon zou ontvangen wanneer deze in dienst zou zijn geweest bij de werkmaatschappij op grond van een arbeidsovereenkomst. Het nadeel hiervan doemt ook snel op. De opdrachtnemer heeft alleen recht op zijn overeengekomen fee, bijvoorbeeld op grond van de daadwerkelijk gewerkte uren of bereikte resultaten, maar bij ziekte heeft de opdrachtnemer geen recht op een vergoeding. Zonder andersluidende afspraken of een verzekering heeft de opdrachtnemer in dat geval geen inkomen. Daarnaast heeft de opdrachtnemer evenmin recht op een transitievergoeding bij beëindiging van de opdrachtrelatie.

Een ander vanzelfsprekend nadeel voor de opdrachtnemer is het feit dat deze niet dezelfde ontslagbescherming geniet als een werknemer op grond van een arbeidsovereenkomst en het arbeidsrecht. De werkmaatschappij kan een managementovereenkomst met een opdrachtnemer veel makkelijker beëindigen dan een arbeidsovereenkomst met een werknemer. Overigens ligt dit weer iets genuanceerder bij statutair bestuurders die naast hun aanstelling als bestuurder een arbeidsovereenkomst hebben met de werkmaatschappij waarvan ze bestuurder zijn. 

De hiervoor weergegeven voor- en nadelen voor de opdrachtnemer gelden spiegelbeeldig voor de werkmaatschappij. Een opdrachtnemer is waarschijnlijk duurder dan een werknemer op basis van een arbeidsovereenkomst, maar er wordt alleen vergoeding betaald voor daadwerkelijk geleverd werk en de managementovereenkomst kan eenvoudig beëindigd worden zonder nadelige financiële consequenties, zoals een transitievergoeding. Uiteraard kunnen er tussen partijen andere afspraken zijn gemaakt over beëindigingsvergoedingen, ook in een opdrachtrelatie, maar bij afwezigheid van zulke afspraken heeft de wet in ieder geval op dat vlak niets geregeld voor opdrachtnemers. 

In fiscaal opzicht heeft de managementovereenkomst voor zowel de werkmaatschappij als voor de opdrachtnemer een voordeel. In principe hoeven er door de werkmaatschappij immers geen loonheffingen sociale premies te worden afgedragen in het kader van de afrekening van de managementovereenkomst. De opdrachtnemer draagt alleen zelf inkomstenbelasting af over het inkomen (of aanmerkelijk belang) als dienstverlener, al dan niet als werknemer van de holdingmaatschappij die opdrachtnemer is van de werkmaatschappij. De holdingmaatschappij zal in de voorkomende gevallen natuurlijk ook vennootschapsbelasting en dividendbelasting moeten afdragen. 

Een valkuil die nogal eens voorkomt is dat de managementovereenkomst zo ingericht is, dat deze feitelijk is verworden tot een arbeidsovereenkomst. Dit met alle arbeids- en fiscaalrechtelijke gevolgen van dien. Dit betekent dat er goed gekeken moet worden naar de afspraken die gemaakt worden in een managementovereenkomst om te voorkomen dat er ongewild en ongevraagd toch sprake is van een arbeidsovereenkomst.

Heeft u vragen over de managementovereenkomst? Neem dan gerust contact met ons op.